هنر لئوناردو داوینچی !!!!

بیشتر از 500 سال پیش، مسئولان كلیسای «سانتا ماریا دلّه گراتزی» در میلان ایتالیا به یك نقاش سفارش دادند بر دیوار تالار غذاخوری این كلیسا یك نقاشی‌ بكشد؛ تابلویی كه راهبان را زمانی كه وارد این تالار می‌شوند به‌فكر وادارد…

اگر در مدتی كوتاه چند خبر مهم درباره این هنرمندِ دانشمند منتشر شود، چندان عجیب نیست
با وجود این كه 490 سال از مرگش می‌گذرد، هنوز هر جا نام او می‌آید، ویژگی‌های شگفت‌انگیزش را هم به همراه می‌آورد. «لئوناردو داوینچی»، نقاش، مجسمه‌ساز، معمار، موسیقی‌دان، گیاه‌شناس، آناتومیست، ریاضی‌دان، مهندس، مخترع و … نابغه ایتالیایی قرن پانزدهم میلادی، كه گوناگونی توانایی‌ها و میزان تسلطش بر این همه رشته‌، هر كسی را به شگفتی وامی‌دارد.

تولد دوباره یك نقاشی
بیشتر از 500 سال پیش، مسئولان كلیسای «سانتا ماریا دلّه گراتزی» در میلان ایتالیا به یك نقاش سفارش دادند بر دیوار تالار غذاخوری این كلیسا یك نقاشی‌ بكشد؛ تابلویی كه راهبان را زمانی كه وارد این تالار می‌شوند به‌فكر وادارد. این نقاشی كه سال 1498 میلادی كامل شد، صحنه «شام آخر» را نشان می‌داد؛ شبی كه حضرت عیسی حواریونش را جمع كرد و به آنها گفت كه روز بعد از آن به صلیب كشیده خواهد شد. پیش از آن، نقاش‌های زیادی این صحنه را نقاشی كرده بودند، اما این یكی با بقیه فرق داشت؛ تركیب‌بندی فرم‌ها و رنگ‌ها آن‌قدر استادانه انتخاب شده بود كه توجه هر بیننده‌ای را به‌خود جلب می‌كرد و روی آن تأثیر می‌گذاشت، به‌خصوص كه شخصیت‌های این نقاشی طوری دور یك میز قرار گرفته بودند كه چهره همه‌شان و حالت‌ها و احساس‌هایشان به‌خوبی دیده می‌شد. حالا این نقاشی را همه مردم دنیا می‌شناسند، چون یكی از مهم‌ترین و زیبا‌ترین آثار لئوناردو داوینچی و از بزرگ‌ترین آثار هنری جهان به حساب می‌آید.

اصل نقاشی «شام آخر»
اما آن چیزی كه حالا ما از این نقاشی می‌بینیم با چیزی كه لئوناردو روی دیوار تالار غذاخوری كلیسا كشیده بود خیلی فرق دارد. بعد از این همه سال رنگ‌های آن پریده و پُر از ترك شده، بعضی از قسمت‌های تابلو محو و بعضی قسمت‌هایش هم كنده شده و كاملاً از بین رفته. این نقاشی در حقیقت از همان موقعی كه كامل شد، شروع كرد به خراب شدن. دلیلش هم بیش از هر چیز به شیوه‌ای مربوط می‌شد كه لئوناردو برای كشیدن این تابلو به‌كار برده بود.
در آن زمان مرسوم بود برای كشیدن نقاشی دیواری، اول لایه‌ای از گچ روی دیوار می‌كشیدند و در حالی كه هنوز خیس بود، نقاشی را شروع می‌كردند. آنها برای این كار از رنگ‌هایی استفاده می‌كردند كه حلالشان آب بود و وقتی آنها را روی گچ خیس می‌كشیدند، كاملاً به‌خورد آن می‌رفت و زمانی هم كه گچ خشك می‌شد، این رنگ‌ها دیگر پاك نمی‌شد. اما داوینچی برای كشیدن نقاشی «شام آخر» شیوه خاص خودش را به‌كار برد. او این نقاشی را چند لایه و با استفاده از گچ و رنگ روغن كشید؛ شیوه‌ای كه به او اجازه می‌داد جزئیات را با دقت بیشتری نقاشی كند. اما این شیوه حساسیت نقاشی را نسبت به‌رطوبت بیشتر كرد و همین موضوع باعث شد بعد از مدت كوتاهی رنگ‌هایش پوسته‌پوسته و لایه‌های آن از دیوار جدا شود.
با وجود این، شیوه كار لئوناردو تنها دلیل خرابی نقاشی نبوده است. سال 1652 میلادی یك در، در دیواری كه این نقاشی روی آن كشیده‌شده بود درست كردند كه باعث شد قسمتی از نقاشی از بین برود. سال 1796 ارتش ناپلئون میلان را اشغال كرد و سربازان كه از این نقاشی برای تمرین نشانه‌گیری استفاده می‌كردند، به آن صدمه‌های زیادی زدند. البته این تابلو همیشه هم این‌قدر بدشانس نبوده. در جنگ‌جهانی دوم یك بمب درست روی سقف كلیسای سانتا ماریا افتاد، اما كیسه‌های شن از نقاشی لئوناردو محافظت كردند و نگذاشتند كاملاً از بین برود.

نقاشی بازسازی شده «شام آخر»
همه این اتفاق‌ها، به علاوه فرسایش ‌طبیعی باعث ‌شده‌اند تنها 20 درصد از این اثر تا به‌امروز سالم باقی بماند. تازه این نقاشی سال 1979 مرمت شده؛ مرمتی كه 20 سال طول كشیده و تا حد زیادی رنگ‌ها و جزئیات كار را زنده و نمایان كرده. اما مطمئناً این تابلو با گذشت زمان فرسوده‌تر خواهد شد، برای همین چند وقت پیش متخصص‌ها تصمیم گرفتند از روی آن یك نمونه جدید بسازند؛ یك نمونه دقیق الكترونیكی كه از هر نظر شبیه به اصل اثر لئوناردو داوینچی باشد.
آنها كارشان را با مطالعه و تجزیه و تحلیل صدها عكس الكترونیكی شروع كردند كه با كیفیت عالی از اصل اثر گرفته شده بود. بعد، در مرحله بازسازی، رنگ تك‌تك پیكسل‌ها را با مقایسه با اصل اثر مشخص و با استفاده از مجموعه رنگ‌های رایانه‌ای، رنگ‌آمیزی كردند. پیكسل‌ها ریزترین ذره‌های تصویری در رایانه هستند كه در حالت معمولی با چشم دیده نمی‌شوند و باید به تعداد چندین میلیون در كنار هم قرار بگیرند تا یك تصویر خوب را به‌وجود بیاورند.
آنها برای این كه قسمت‌هایی از نقاشی را كه كاملاً از بین رفته بازسازی كنند، به نسخه‌های كپی شده از آن مراجعه كردند؛ نسخه‌هایی كه نقاشانی مثل «جیام‌پی‌یت‌رینو» كه تا حد زیادی هم تحت تأثیر داوینچی بودند، پیش از این كه «شام آخر» از بین برود، از روی آن كشیده بودند. به این ترتیب متخصص‌ها توانستند كل نقاشی را بازسازی كنند.
این بازسازی باعث شده جزئیات ناشناخته این نقاشی هم كشف شود، مثلاً نمكدانی كه یهودا دارد از آن استفاده می‌كند یا بعضی جزئیات دیگر.
رنگ‌های تابلوی جدید خیلی درخشان هستند، آن‌قدر كه خیلی‌ها باور نمی‌كنند اصل اثر لئوناردو به این درخشندگی بوده باشد، اما واقعیت این است كه این بازسازی خیلی دقیق انجام شده، آن‌قدر كه متخصص‌ها آن را با بازسازی آثار باستانی قابل مقایسه می‌دانند.
متخصصان تصمیم گرفته‌اند بعضی از آثار دیگر لئوناردو را هم به همین روش بازسازی كنند.

اثر انگشت نقاش
چند وقت پیش متخصصان یك نقاشی جدید از لئوناردو كشف كردند. تا پیش از این، آنها فكر می‌كردند این نقاشی را كه «بلّا پرینْچی‌پِسّا» نام دارد، یك نقاش آلمانی در قرن نوزدهم كشیده است، اما بررسی اثر انگشتی كه روی آن باقی مانده آنها را متقاعد كرد كه این تابلو از آثار لئوناردو داوینچی است.

«بلّا پرینْچی‌پِسّا»