به عزم توبه سحر گفتم استخاره کنم

به عزم توبه سحر گفتم استخاره کنم//بهار توبه شکن می‌رسد چه چاره کنم

سخن درست بگویم نمی‌توانم دید//که می خورند حریفان و من نظاره کنم

چو غنچه با لب خندان به یاد مجلس شاه//پیاله گیرم و از شوق جامه پاره کنم

به دور لاله دماغ مرا علاج کنید//گر از میانه بزم طرب کناره کنم

ز روی دوست مرا چون گل مراد شکفت//حواله سر دشمن به سنگ خاره کنم

گدای میکده‌ام لیک وقت مستی بین//که ناز بر فلک و حکم بر ستاره کنم

مرا که نیست ره و رسم لقمه پرهیزی//چرا ملامت رند شرابخواره کنم

به تخت گل بنشانم بتی چو سلطانی//ز سنبل و سمنش ساز طوق و یاره کنم

ز باده خوردن پنهان ملول شد حافظ//به بانگ بربط و نی رازش آشکاره کنم

معنی لغات:

عزم : قصد ، اراده ، نیّت .

توبه : رجوع، اراده، نیّت . استغفار

استخاره : طلب خیر کردن از خدا، تفأل زدن به قرآن .

بهار توبه شکن : فصل بهاری که صفت آن توبه شکنی است .

سخن درست بگویم : صادقانه حرف بزنم ، راستش را بگویم .

حریفان : هم پیاله ها، رفیقان باده نوش .

نَظاره کنم : تماشا کنم .

دور لاله : فصل گل لاله .

دماغ : مغز .

دماغ مرا علاج کنید : به درمان مغز علیل من بپردازید .

میانه بزم طرب : میانداری کردن مجلس باده و شادی .از میان بزم  مجلس شادی  .

کِناره کنم : کناره گیری کنم، خود را کنار بکشم .

ز روی دوست : با دیدن و ملاقات روی دوست .

گلِ مراد شِکُفت : مراد به گل تشبیه شده، به آرزوی خود رسید، آرزو برآورده شد .

حواله کردن : محوّل کردن، واگذار کردن .

بُتی : محبوب زیبایی .

ساز کردن : فراهم کردن .

طوق : گردن بند .

یاره : دست بند، حلقه یی از طلا یا نقره .

گدای میکده : گدای دَرِ میکده، دُردنوش دَرِ میخانه .

حُکم کنم : فرمان برانم .

زَرِ تمغا : پول مالیات، بودجه دولتی .

ساز و برگ : وسایل زندگی ، تدارکات .

مذمّت : بدگویی ، سرزنش .

ملول : دل تنگ، افسرده .

بَربط : عود .

معانی ابیات:

1)      سحرگاهان با خود می گفتم که به قصد توبه کردن استخاره کنم اما فصل بهار توبه شکن نزدیک است، نمی دانم چه کار کنم ؟

2)      راستش را بگویم، من نمی توانم ببینم که دوستان هم پیاله من شراب بنوشند و من تماشاگر باشم .

3)      به هنگام بهار و موسم گل لاله، اگر از میانه مجلس عیش و نوش خود را به کنار کشیدم، مغز بیمار مرا معالجه کنید .

4)      آن گاه که از دیدن روی دوست به آرزوی خود دست یابم، سرِ دشمن را به سنگ خارا حواله میکنم.

5)      محبوب زیبارویی را مثل یک پادشاه بر تخت گل نشانیده و از سنبل و سمن برای او گردن بند و دست بند می سازم .

6)      من یک گدای دُرد نوش میکده ام اما به هنگامی که مست می شوم بیا و ببین که چگونه به آسمان ناز می فروشم و بر ستاره ها فرمان می رانم !

7)      (و در آن حالت) به مانند غنچه نیم باز با لبی خندان، به یاد مجلس شاهِ (ماضی) (شاه ابواسحاق) پیاله شراب می گیرم و گریبان خود را از شوق پاره می کنم .

8)      من که از پول مالیات دستگاه دولتی وسایل زندگی را فراهم می کنم، دیگر چرا به بدگویی رند شرابخوار پرداخته و او را سرزنش کنم؟

9)      حافظ از بس در پنهانی باده نوشیده، دل گرفته و افسرده حال شده است. بر آنم که با بانگ عود و نی رازش را بر ملا کنم .