دلم جز مهر مه رویان طریقی بر نمی‌گیرد
دلم جز مهر مه رویان طریقی بر نمی‌گیرد//ز هر در می‌دهم پندش ولیکن در نمی‌گیرد
خدا را ای نصیحتگو حدیث ساغر و می گو//که نقشی در خیال ما از این خوشتر نمی‌گیرد
بیا ای ساقی گلرخ بیاور باده رنگین//که فکری در درون ما از این بهتر نمی‌گیرد
صراحی می‌کشم پنهان و مردم دفتر انگارند//عجب گر آتش این زرق در دفتر نمی‌گیرد
من این دلق مرقع را بخواهم سوختن روزی//که پیر می فروشانش به جامی بر نمی‌گیرد
از آن رو هست یاران را صفاها با می لعلش//که غیر از راستی نقشی در آن جوهر نمی‌گیرد
سر و چشمی چنین دلکش تو گویی چشم از او بردوز//برو کاین وعظ بی‌معنی مرا در سر نمی‌گیرد
نصیحتگوی رندان را که با حکم قضا جنگ است//دلش بس تنگ می‌بینم مگر ساغر نمی‌گیرد
میان گریه می‌خندم که چون شمع اندر این مجلس//زبان آتشینم هست لیکن در نمی‌گیرد
چه خوش صید دلم کردی بنازم چشم مستت را//که کس مرغان وحشی را از این خوشتر نمی‌گیرد
سخن در احتیاج ما و استغنای معشوق است//چه سود افسونگری ای دل که در دلبر نمی‌گیرد
من آن آیینه را روزی به دست آرم سکندروار//اگر می‌گیرد این آتش زمانی ور نمی‌گیرد
خدا را رحمی ای منعم که درویش سر کویت//دری دیگر نمی‌داند رهی دیگر نمی‌گیرد
بدین شعر تر شیرین ز شاهنشه عجب دارم//که سر تا پای حافظ را چرا در زر نمی‌گیرد
معاني لغات غزل:
مهر:محبت.
مهرويان: ماهرويان ، زيبارويان.
طريق: راه.
بر گرفتن: دربرگرفتن، قبول كردن.
در گرفتن: اثر كردن، تأثير گذاشتن.
خدارا: براي خاطر خدا، تورا به خدا قسم .
حديث: خبر تازه، سخن نو، مقابل قديم.
خط ساقي: موهاي تازه رسته بر عارض ساقي.
از اين خوشتر نمي گيرد: از اين بهتر نمي پذ يرد.
نقش: اثر تصوير.
صراحي كشم : صراحي را با خود حمل مي كنم.
زَرق: نيرنگ ، حیله، ريا ، تزوير، دورنگي .
دلق مرقع:خرقه پشمين وصله دار ، خرقه چندين تكه به هم دوخته شده با رنگهاي مختلف.
صفا: صميميت ، خلوص ، يكرنگي .
جوهر: گوهر، ودر اينجا مقصود جوهر سيال يعني شراب است.
مي لعل: شراب سرخ فام.
قضا:تقدير ، سرنوشت.
دلش بس تنگ مي بينم: اورا بس دلتنگ مي بينم.
ساغر نمي گيرد: شراب نمي نوشد.
ميان گريه مي خندم: در حالي كه اشك می بارم مي خندم.
زبان آتشين: بيان گرم، زبان گيرا و سخن مهيج و پرشور
نازيدن: آفرين وتحسين.
مرغان وحشي:در اينجا كنايه از دل رام نشدني است.
استغنا: بي نيازي.
احتياج: نيازمندي.
افسونگري:ساحري،جادوگري.
منعم: توانگر، غني.
شعر تر:شعر آبدار، شعر تازه.
معاني ابيات غزل:
(1) دلم غیر از دوستی رویان راهی را در پیش نمی گیرد . همه گونه اندرز به او می دهم اما در او اثری ندارد.
(2) ای اندرزگو برای خاطر از خط سبز عارض ساقی سخنی بگو زیرا بر صفحه خیال ما نقش بهتر ازین جایگزین نمی شود
(3) تُنگ شراب را پوشیده وپنهان حمل می کنم و مردم گمان می برند که جُنگ و دفتر با خود دارم . جای شفتگی است که آتش این ریا کاری دفتر ما را نمی سوزاند.
(4) عاقبت روزی من این خرقه وصله دار رنگارنگ را به آتش می کشم ، چرا که پیر می فروشان با جامی شراب معاوضه نمی کند.
(5)بدان سبب یاران را با شراب لعل پیر می فروشان یکرنگی برقرار است که در این جوهر سیال، از مستان جز نقش راستی ، چیزی اثر نمی گذارد( مستی وراستی).
(6) آن که با حکم سرنوشت در جنگ است و رندان را نصیحت و امر به معروف می کند افسرده حال می بینم ، مگر او شراب نمی نوشد .
(7) میان گریه می خندم زیرا همانند شمع زبانی آتشین دارم اما سخنانم در اهل این مجلس تأثیر ندارد.
(8) چه خوب دلم را شکارکردی ، آفرین بر چشم مستت . چرا که کسی مرغان وحشی را بهتر از این شکار نمی کند.
(9) ما حصل کلام جان و سخن در این است که ما نیاز مندیم و معشوق بی نیاز است ، ای دل چه فایده که افسونگری در معشوق اثری ندارد.
(10) بالاخره من این آیینه صیقلی شده دل را مانند اسکندر و روزی بدست خواهم آورد خواه آتش این آیینه مؤثر باشد یا نباشد.
(11)ای توانگر بخشاینده برای خاطر خدا رحمی کن که این دوریش سر کوی تو نه توانگر دیگری را می شناسد و نه به راهی دیگر می رود .
(12) با این شعر تازه وآبدار ، از شاهنشاه تعجب می کنم که چرا هم وزن حافظ طلا به من نمی بخشد ( سر تا پای حافظ را در طلا غرق نمی کند
منبع: مستانه دات آی آر
دیدگاهتان را بنویسید