در نمازم خم ابروی تو با یاد آمد
در نمازم خم ابروی تو با یاد آمد///حالتی رفت که محراب به فریاد آمد
از من اکنون طمع صبر و دل و هوش مدار///کان تحمل که تو دیدی همه بر باد آمد
باده صافی شد و مرغان چمن مست شدند///موسم عاشقی و کار به بنیاد آمد
بوی بهبود ز اوضاع جهان می‌شنوم///شادی آورد گل و باد صبا شاد آمد
ای عروس هنر از بخت شکایت منما///حجله حسن بیارای که داماد آمد
دلفریبان نباتی همه زیور بستند///دلبر ماست که با حسن خداداد آمد
زیر بارند درختان که تعلق دارند///ای خوشا سرو که از بار غم آزاد آمد
مطرب از گفته حافظ غزلی نغز بخوان///تا بگویم که ز عهد طربم یاد آمد
معنی ابیات غزل:
١ -در هنگام نماز به ياد خم ابروان تو افتادم و دچار حالتى شدم كه محراب نماز،از حال من فريادبرآورد.[به محراب، شخصيت بخشيده و چنين تصور مى‌كند كه محراب-كه تنها تماشاگر شاعر، در هنگام نماز است-از ديدن حال او فرياد شگفتى مى‌كشد!]
٢ -اكنون ديگر از من صبر و دل و هوش انتظار نداشته باش؛ زيرا آن تحمل و بردبارى كه پيش از اين در من ديده‌اى، همه بر باد رفته است.
٣ -شراب صاف شد و پرندگان در چمنزار سرمست شدند و فصل عاشقى و كارهاى اساسى فرا رسيد. [كار به بنياد،يعنى كار استوار و داراى پايه و اساس كه مقصود همان كار عاشقى است.]
۴ -از اوضاع جهان بوى بهبود به مشامم مى‌رسد.گل با خود شادى آورده و باد صبا نيز شادمان شده است.
5-اى عروس هنر، از بخت خود شكايت مكن، حجله‌ى حسن خود را بياراى كه اينك داماد تو آمده است. [هنر و فضيلت را كه تا كنون مورد بى‌توجهى و بى‌مهرى بوده به عروسى مانند كرده كه از بخت خود گله‌مند است. مقصود از داماد، خريدار هنر است.مى‌گويد:اكنون هنر خريدار پيدا كرده است، پس جاى شكايت نيست. حجله‌ى حسن در مصراع دوم نيز تشبيه است. حسن خود را مانند حجله‌اى‌آراسته كن!]
۶ -گياهان و درختان-مانند زيبارويان دل‌فريب-خود را آراسته‌اند؛ فقط دلبر ماست كه با زيبايى بكر و خداداد خود جلوه‌گرى مى‌كند.
٧ -درختان، به سبب دلبستگى به ميوه‌ى خود، همه زير بار هستند؛ خوش به حال سرو كه از بار غم دلبستگى آزاد است.[به درختان شخصيت بخشيده و ميوه داشتن آن‌ها را نشان دل بستگى وتعلق خاطر آن‌ها مى‌داند و به سبب اين دلبستگى بايد بار ميوه را تحمل كنند، اما سرو در اين ميان ازبار تعلق آزاد است چون ميوه ندارد.]
٨ -اى مطرب، غزل شيوايى از سروده‌هاى حافظ را بخوان تا من به ياد روزگار شادى و نشاط، گريه كنم![نسخه‌ى خانلرى به جاى بگويم، بگريم ضبط كرده كه به لحاظ ارتباط معنايى اجزاى‌جملات بيت، درست‌تر است و ترجيح دارد؛ زيرا كه معمولا انسان به خاطر شادى‌هاى از دست رفته‌متأثر مى‌شود و مى‌گريد.]
منبع: مستانه دات آی آر
پاسخ دهید