کبد چرب

 کبد چرب (Fatty liver) یا استئاتوز واژه کلی برای اشاره به جمع شدن چربی در کبد است. وجود چربی در کبد، طبیعی می‌باشد، اما اگر این میزان از چربی بیشتر از 5 تا 10 درصد وزن کل کبد شود، فرد به بیماری کبد چرب دچار شده است. کبد چرب یک بیماری درمان پذیر است ولی بعضی اوقات می‌تواند باعث اثرات و عوراض خطرناکی شود. کبد چرب معمولا نشانه و علامتی نداشته و باعث آسیبی همیشگی و برگشت ناپذیر نمی‌شود.

وظیفه کبد بررسی هر غذایی که می‌خوریم و هر نوشیدنی که می‌نوشیم برای تصفیه مواد خطرناک است. اگر میزان زیادی چربی در کبد وجود داشته باشد، این فرآیند دچار مشکل می‌شود. در بعضی از مواقع کبد چرب باعث التهاب و یا زخم های کبدی می‌شود. در شدیدترین حالت کبد چرب فرد دچار نارسایی کبدی می‌شود.

کبد چرب بیماری معمولی است و 10 تا 20 درصد افراد در ابالات متحده دچار این بیماری می‌باشند. اکثر موارد کبد چرب در سنین بین 50 تا 60 سال تشخیص داده می‌شود. زمانیکه کبد چرب بدلیل سایر مشکلات رخ می‌دهد، خطرناک بوده و باید به موقع برای درمان اقدام کرد.

کبد چرب به دو دسته تقسیم می‌شود:

1. کبد چرب الکلی؛ 

در بیماران و افراد مصرف‌کننده ماده حرام و مضر الکل دیده می‌شود و با میزان و مدت زمان مصرف الکل ارتباط دارد (گاهی در مصرف کوتاه‌مدت الکل نیز ایجاد می‌شود).

همچنین افراد چاق، دیابتی و کسانی که سطح بالایی از آهن دارند ریسک بالاتری از ابتلا به کبد چرب الکلی دارند.

2. کبد چرب غیرالکلی؛ 

در افراد چاق، بیماران مبتلا به دیابت و افراد با کلسترول خون بالا ایجاد می‌شود. همچنین مصرف داروهای استروئیدی و آنابولیک و مکمل‌ها و خوددرمانی در ایجاد کبد چرب نقش بسزایی دارند.

در زنان حامله به‌دلیل تغییرات هورمونی امکان ابتلا به کبد چرب وجود دارد که حتی می‌تواند منجر به افزایش احتمال عفونت‌ها، خونریزی و حتی نارسایی کبد شود. کبد چرب حاملگی طی چند هفته بعد از زایمان بهبودی قابل توجه می‌یابد.

تشخیص کبد چرب:

کبد چرب غالباً بدون علامت است و در بررسی‌های دوره‌ای و غربالگری مشخص می‌شود.

آزمایشات خون، سونوگرافی، ام‌آرآی و حتی نمونه‌برداری کبدی در مواقع لزوم، مبین کبد چرب خواهد بود.

انجام آزمایشات غیرضروری و انجام مکرر روش‌های تشخیصی همچون سونوگرافی فایده‌بخش نبوده لذا توصیه نمی‌شود!

کبد چرب چهار مرحله دارد که شایعترین حالت همان مرحله یک است که صرفاً افزایش نسبی چربی کبد وجود داشته و خطرآفرین نیست.

علائم:

این بیماری غالباً بدون علامت بوده اما می‌تواند به‌مرور زمان و با افزایش میزان چربی کبد با دل‌درد، بی‌اشتهایی، ضعف مفرط، تهوع، کاهش وزن، کاهش تمرکز و توجه و تیرگی پوستِ گردن و زیر بغل و ضایعات پوستی کدر تظاهر کند.

درمان:

ورزش منظم و به‌خصوص ورزشهای هوازی و استقامتی و رژیم‌های غذایی اساس درمان هستند. ورزشی که منجر به کاهش وزن و قند و چربی خون شود می‌تواند موجب کاهش چربی کبد شود.

مطالعات نشان داده‌اند که ورزش منظم حتی اگر منجر به کاهش وزن نشود می‌تواند چربی کبد را کاهش دهد!

بیماران مبتلا به کبد چرب باید از مصرف چربی‌های اشباع، شکر، نمک، سیگار و غذاهای حاوی کربوهیدرات زیاد مثل شیرینیها و برنج خودداری کنند.

مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه در کبد چرب به‌شدت توصیه می‌شود.

داروها فقط بنا به ضرورت علمی و میزان محدود کاربرد دارند که صرفاً باید با تجویر پزشک صورت پذیرد.

گرچه ویتامین ای (E) به‌عنوان آنتی‌اکسیدان می‌تواند در درمان بیماری نقش داشته باشد اما مصرف بی‌جا و بی‌رویه آن به‌شدت زیان‌بار است.

در مجموع کبد چرب یک بیماری سهل و ممتنع است که قابل پیشگیری و درمان بوده و استرس مضاعف در خصوص این بیماری منطقی نیست و نیازی به پیگیری تشخیصی ــ درمانی با فواصل کوتاه‌مدت ندارد.

منبع: بهداشت نیوز