علت نارسایی قلبی چیست؟

با کنترل سلامت و تلاش برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری سرخرگ کرونری، فشار خون و چاقی مفرط می‌توان احتمال بروز نارسایی قلبی را کاهش داد. علائم نارسایی قلبی ممکن است به‌صورت تدریجی یا به‌طور ناگهانی در فرد بروز کنند. از علائم این نارسایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تنگی نفس در زمان دراز کشیدن یا انجام فعالیت‌های جسمانی سنگین؛
• خستگی و ضعف؛
• ورم دست‌ها، قوزک پا یا پاها؛
• ضربان قلب نامنظم و تند؛
• ناتوانی در ورزش کردن؛
• خس‌خس سینه و سرفه‌هایی توأم با خلط خونی کم‌رنگ؛
• نیاز به دفع ادرار در شب؛
• تورم شکم؛
• افزایش وزن سریع به‌خاطر جمع شدن مایعات در بدن؛
• بی اشتهایی و حالت تهوع؛
• دشواری در تمرکز کردن و کاهش هوشیاری؛
• تنگی نفس شدید و ناگهانی، سرفه‌هایی با خلط خونی کف‌آلود و خون؛
• درد در ناحیهٔ سینه (اگر نارسایی قلبی به‌خاطر حملهٔ قلبی رخ داده باشد).

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر هر یک از نشانه‌های نارسایی قلبی را احساس کردید حتما به پزشک مراجعه کنید. در صورت مشاهدهٔ موارد زیر هم نیاز به مراجعه به مرکز فوریت‌های پزشکی دارید:

• درد در ناحیهٔ سینه؛
• ضعف شدید یا غش کردن؛
• ضربان قلب نامنظم یا تند که به‌خاطر غش، تنگی نفس یا درد قفسه سینه به وجود می‌آید؛
• تنگی نفس شدید و ناگهانی و عطسهٔ همراه با خلط‌های کف‌آلود و خون کم‌رنگ.

هرچند که این علائم می‌توانند نشانه‌هایی از نارسایی قلبی باشند، اما وجود مشکلات جدی در قلب و شُش‌ها هم ازجمله دلایل بروز چنین نشانه‌هایی هستند. بهتر است، تشخیص را برعهدهٔ پزشکان بگذارید و در صورت بروز این علائم، خیلی سریع با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. نیروهای مرکز فوریت‌های پزشکی، وضعیت بدن‌تان را در حالت تعادل نگه می‌دارند و براساس نشانه‌ها علت نارسایی را تشخیص می‌دهند.

اگر مشخص شد که دچار نارسایی قلبی هستید و علائم به‌طور ناگهانی تشدید شدند یا نشانه‌های جدیدی به وجود آمدند، یعنی وضعیت‌تان وخیم‌تر شده است یا درمان‌های مرکز فوریت‌های پزشکی، مؤثر واقع نشده‌اند. اگر در طی چند روز حدود ۲ کیلوگرم (۲.۳۲-۲) وزن اضافه کردید، باید خیلی سریع با پزشک تماس بگیرید.

علت نارسایی قلبی چیست؟

نارسایی قلبی معمولا زمانی ایجاد می‌شود که مشکلی در بدن باعث ضعف و تخریب قلب شود. البته نارسایی قلبی همیشه به‌خاطر ضعف قلب رخ نمی‌دهد، در صورت سفت شدن قلب نیز امکان بروز این مشکل وجود خواهد داشت.

در نارسایی قلبی، بطن‌های اصلی پمپاژ خون در قلب، سفت می‌شوند و در فاصلهٔ تپش‌ها به‌خوبی پُر از خون نمی‌شوند. در برخی از مواردِ نارسایی، ماهیچهٔ قلب خراب یا ضعیف است و بطن‌ها طوری کشیده و گشاد می‌شوند که قلب توانایی خود را در پمپاژ درست خون از دست می‌دهد. به این ترتیب، درطول زمان، قلب در پمپاژ کردن خون به نقاط مختلف بدن ناتوان می‌شود.

کسری تخلیه، روشی مناسب برای سنجش عملکرد مثبت قلب در پمپاژ خون است و به تقسیم‌بندی انواع نارسایی قلبی و تشخیص درمان مناسب کمک می‌کند. در قلب سالم، کسری تخلیه ۵۰ درصد یا بیشتر است. یعنی بیش از نیمی از خونی که قلب را پر می‌کند در هر ضربان به نقاط دیگر پمپاژ می‌شود.

البته نارسایی قلبی حتی در افرادی با کسری تخلیهٔ مناسب هم رخ می‌دهد. این موضوع زمانی رخ می‌دهد که قلب فرد به واسطهٔ مشکلاتی مانند فشار خون بالا سفت شود. ضمنا یادتان باشد که نارسایی می‌تواند در بطن چپ، بطن راست یا هر دو بطن رخ دهد. به‌طور کلی، این مشکل از سمت چپ، به‌ویژه بطن این سمت از بدن یعنی بطن اصلی پمپاژ خون، شروع می‌شود.

هر یک از موارد زیر می‌توانند باعث ضعف قلب یا تخریب آن و ایجاد نارسایی قلبی شوند. برخی از این مشکلات بدون علائم خاصی به وقوع می‌پیوندند:

بیماری سرخرگ کرونری و حملهٔ قلبی

بیماری سرخرگ کرونری، شایع‌ترین شکل بیماری قلبی و عامل رایج نارسایی است. این بیماری نتیجهٔ تجمع چربی در رگ‌های خونی است که جریان خون را کُند می‌کنند و باعث حملهٔ قلبی می‌شوند.

فشار خون بالا

اگر فشار خون بالایی دارید، قلب‌تان باید برای به گردش درآمدن خون در بدن بیشتر فعالیت کند. درنتیجه به‌ مرور زمان، ماهیچهٔ قلب سفت یا ضعیف می‌شود و نمی‌تواند خون را به‌درستی به نواحی مختلف بدن پمپاژ کند.

نارسایی دریچهٔ قلب

دریچه‌های قلب باعث می‌شوند که خون در مسیرهایی درست به گردش درآید. اما اگر دریچهٔ قلب به واسطهٔ مشکلات قلبی، عفونت یا بیماری سرخرگ کرونری دچار مشکل شده باشد، برای خون‌رسانی به نقاط دیگر باید سخت‌تر کار کند و همین باعث ضعیف شدن تدریجی قلب می‌شود.

کاردیومیوپاتی (بیماری ماهیچهٔ قلب)

تخریب ماهیچهٔ قلب یا کاردیومیوپاتی دلایل متعددی دارد. بیماری‌های مختلف، عفونت‌ها، سوءمصرف الکل، مسمومیت ناشی از مصرف مواد مخدر و داروها (مثلا داروهای شیمی‌درمانی یا کوکائین) از عوامل ابتلا به بیماری ماهیچهٔ قلب هستند. عوامل ژنتیکی هم می‌توانند در دچار شدن به کاردیومیوپاتی نقش داشته باشند.

میوکاردیت (بیماری التهاب عضلات قلب)

میوکاردیت، وضعیتی است که در آن عضلات قلب ملتهب می‌شوند. این مشکل عموما به‌خاطر وجود ویروس در بدن به وجود می‌آید و باعث نارسایی سمت چپ قلب می‌شود.

مشکلات قلبی مادرزادی

اگر هر یک از بخش‌های قلب به‌درستی شکل نگرفته باشند، بخش‌های سالم باید برای پمپاژ خون به نواحی مختلف بدن متحمل زحمت بیشتری شوند.

آریتمی قلبی (غیرعادی بودن ریتم قلب)

• نامنظم بودن ریتم قلب باعث می‌شود تا ضربان قلب افزایش پیدا کند و درنتیجه فشار مضاعفی به این عضو بدن وارد شود. ضربان قلب کُند هم می‌تواند باعث نارسایی قلبی شود.
• بیماری‌های دیگر
• بیماری‌های مزمنی مانند انواع دیابت، HIV، پرکاری یا کم‌کاری غدهٔ تیروئید، آمیلوئیدوز و هموکروماتوز هم باعث بروز نارسایی قلبی می‌شوند.
• ازجمله دلایل نارسایی قلبی شدید، می‌توان به حملات ویروسی به ماهیچهٔ قلب، عفونت‌های شدید، حساسیت‌ها، انعقاد و لخته شدن خون در شُش‌ها، مصرف برخی داروها و هر بیماری دیگری که کل بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اشاره کرد.
• عوامل خطرناک در ایجاد نارسایی قلبی
• حتی یک عامل ایجاد نارسایی، برای وقوع این مشکل در بدن کافی است، اما گاهی چند عامل باعث بروز آن می‌شوند. عوامل خطرناک مؤثر در نارسایی قلبی شامل موارد زیر هستند:

فشار خون بالا‌

• اگر فشار خون‌تان بالا باشد، قلب مجبور می‌شود که سخت‌تر از حد عادی فعالیت کند.

بیماری سرخرگ کرونری و حملهٔ قلبی

• رگ‌های خونی تنگ، در انتقال اکسیژن به سایر بخش‌های بدن با محدودیت مواجه می‌شوند و درنتیجه ممکن است، قلب فرد دیگر مثل سابق، خون را به سایر نواحی ارسال نکند.

حملهٔ قلبی

• حملهٔ قلبی هم شکلی از بیماری سرخرگ کرونری است که به یک‌باره رخ می‌دهد. تخریب ماهیچهٔ قلب باعث می‌شود که این عضو مهم، دیگر هیچ‌ وقت مثل سابق، خون را پمپاژ نکند.

انواع دیابت

• ابتلا به دیابت احتمال دچار شدن به بیماری سرخرگ کرونری و فشار خون بالا را افزایش می‌دهد.

برخی داروهای دیابت

• برخی داروهای درمان دیابت مانند روسیگلیتازون (rosiglitazone) و پیوگلیتازون (pioglitazone) در برخی از افراد، احتمال نارسایی قلبی را افزایش می‌دهند. البته نباید مصرف این داروها را بدون مشورت با پزشک متوقف کرد. برای ایجاد تغییر در روند مصرف حتما با پزشک مشورت کنید.

مصرف برخی داروها

• مصرف بعضی از داروها باعث نارسایی و مشکلات قلبی می‌شود. برای مثال داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (rosiglitazone)، برخی داروهای بیهوشی و برخی از داروهایی که برای رفع آریتمی قلب استفاده می‌شوند می‌توانند باعث مشکلات قلبی شوند. داروهایی مانند داروهای فشار خون، سرطان، داروهای مخصوص بیماری‌های خونی، داروی بیماری‌های عصبی و مشکلات روانی، داروهای مخصوص بیماری‌های مربوط به شُش و مشکلات اورولوژی، بیماری‌های التهابی و عفونت‌ها یا حتی بعضی داروهای بدون نسخه.
• درصورتی که یکی از این موارد را مصرف می‌کنید، نباید بدون مشورت با پزشک آنها را قطع کنید یا در برنامهٔ مصرف آن تغییری به وجود بیاورید.

وقفهٔ تنفسی

• ناتوانی در تنفس صحیح درهنگام خواب باعث می‌شود تا سطح اکسیژن خون کاهش پیدا کند و خطر به‌هم خوردن ریتم طبیعی قلب به وجود بیاید. این دو مشکل باعث تضعیف قلب می‌شوند.

نواقص مادرزادی

• بعضی از افراد به‌دلیل نواقص مادرزادی در ناحیهٔ قلب به نارسایی این عضو از بدن دچار می‌شوند.

بیماری‌های دریچهٔ قلب

• افرادی که دچار بیماری‌های دریچهٔ قلب هستند بیشتر به نارسایی قلبی مبتلا می‌شوند.

ویروس‌ها

• عفونت‌های ویروسی می‌توانند ماهیچهٔ قلب را تخریب کنند.

مصرف الکل

• مصرف زیاد الکل باعث تضعیف ماهیچهٔ قلب و نارسایی می‌شود.

مصرف تنباکو

• مصرف تنباکو خطر نارسایی قلبی را افزایش می‌دهد.

چاقی مفرط

• افرادی که اضافه وزن زیادی دارند بیشتر از دیگران در معرض خطر نارسایی قلبی هستند.

ضربان قلب نامنظم

• ریتم غیرعادی قلب به‌ویژه اگر با تندی ضربان همراه باشد باعث تضعیف قلب و نارسایی آن می‌شود.

منبع: چطور