راه های درمان افتادگی دریچه میترال قلب

افتادگی دریچه میترال معمولا در تمام عمر، فرد را همراهی می‌کند، اما گاهی‌اوقات فردی که به آن دچار است حتی متوجه وجود این نارسایی هم نمی‌شود و از فهمیدن این موضوع غافلگیر خواهد شد. علت این است که این نارسایی در بیشتر مواقع نمود خارجی ندارد. علائم آن هم زمانی ظاهر می‌شوند که خون به سمت دهلیز چپ باز می‌گردد. نشانه‌های افتادگی دریچه میترال در افراد به‌صورت‌های متفاوتی ظاهر می‌شود. علائم چنین اختلالی به‌آرامی و به‌شکلی خفیف نمود پیدا می‌کنند. از میان نشانه‌های افتادگی دریچه میترال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضربان قلب تند و نامنظم (آریتمی یا کَژآهنگی قلبی)؛
• سرگیجه و گیجی؛
• تنگی نفس و مشکل در تنفس (معمولا هنگام دراز کشیدن یا انجام فعالیت‌های جسمانی)؛
• خستگی؛
• درد قفسه سینه که علت آن حمله‌ی قلبی یا بیماری سرخرگ کرونری نیست.

اگر احساس می‌کنید که دچار یکی از علائم مذکور هستید، باید به پزشک مراجعه کنید. بسیاری از مشکلات جسمانی دیگر نیز علائمی مشابه دارند؛ بنابراین تنها راه تشخیص افتادگی دریچه میترال مراجعه به پزشک است. مثلا اگر درد در قفسه‌ی سینه‌تان می‌پیچد، ممکن است دچار حمله‌ی قلبی شده باشید؛ پس باید سریعا با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید و موضوع را پیگیری کنید. اگر قبلا متوجه افتادگی دریچه میترال خود شده‌اید و اکنون شاهد بدتر شدن علائم آن هستید، باز هم باید به پزشک مراجعه کنید.

علت افتادگی دریچه میترال چیست؟

زمانی که قلب کاملا سالم است و به‌درستی کار می‌کند، دریچه‌ی میترال به هنگام انقباض بطن چپ، کاملا بسته می‌شود و از بازگشت خون به سمت دهلیز جلوگیری می‌کند، اما این فرایند در کسانی که دچار افتادگی دریچه میترال هستند کمی متفاوت است، زیرا یک یا هر دو لَت (لنگه) دریچه‌ی میترال، افتادگی یا تحدب بیشتری نسبت به‌حالت عادی دارند و در هنگام انقباض قلب به سمت دهلیز چپ متمایل می‌شوند.

این افتادگی و تحدب می‌تواند مانع از بسته شدن کامل دریچه‌ی میترال شود و با بازگرداندن خون به سمت قلب، موجب پس‌زنی (که پیش‌تر هم از آن صحبت شد) شود. درصورتی‌ که میزان خون بازگشتی به قلب زیاد نباشد، مشکلی رخ نخواهد داد. اما اگر مشکل شدید باشد علائمی چون سرگیجه، خستگی و تنگی نفس به‌وجود می‌آید.

نام دیگر افتادگی دریچه میترال، سندروم کلیک مِرمِر (click-murmur) است. زیرا وقتی پزشک به کمک گوشی طبی خود به صدای قلب فرد بیمار گوش می‌کند، صدایی مانند کلیک کردن یا ضربه‌ای خفیف می‌شنود. این صدا ناشی از بسته شدن لت‌های دریچه‌ی میترال است که باعث بازگردانده شدن خون به سمت عقب و دهلیز قلبی می‌شود. اسامی دیگری هم برای افتادگی دریچه میترال وجود دارد:

• سندروم بارلو (Barlow)؛
• سندرم شل‌شدن دریچه‌ میترال؛
• سندروم بیلوئینگ میترال (Billowing)؛
• بیماری میکسوماتوز میترال (Myxomatous).

عوامل ایجاد خطر افتادگی دریچه میترال کدامند؟

افتادگی دریچه میترال می‌تواند برای هر شخص در هر سن‌وسالی رخ بدهد. علائم جدی این مشکل بیشتر در مردان بالای ۵۰ سال دیده می‌شود. افتادگی دریچه میترال می‌تواند ارثی یا دارای دلایل مختلف دیگری باشد. مثلا:

• سندروم مارفان؛
• سندورم اهلرز-دنلوس؛

• ناهنجاری ابشتین؛

• دیستروفی ماهیچه‌ای؛
• بیماری گریوز؛
• کژپشتی.

خطرات احتمالی افتادگی دریچه میترال کدامند؟

با وجود اینکه خطرات خاصی مبتلایان به افتادگی دریچه میترال را تهدید نمی‌کند، اما ممکن است در مواردی شاهد خطراتی به شرح زیر باشند:

• پس زنی خون: شایع‌ترین خطر افتادگی دریچه میترال، بازگشتن خون به سمت عقب و دهلیز چپ است. این مشکل در مردان و افراد مبتلا به فشار خون بالا محتمل‌تر خواهد بود. در صورت شدید بودن این مشکل، ممکن است که برای ترمیم یا تغییر موقعیت دریچه،‌ به‌منظور جلوگیری از نارسایی‌های قلبی، به جراحی نیاز داشته باشید.
• آریتمی یا کَژآهنگی قلبی: تپش غیرعادی قلب که معمولا در بطن‌های بالایی قلب رخ می‌دهد، ولی به‌طور کلی مشکل خطرناکی نیست. افرادی که دچار پس‌زنی یعنی بازگشت خون به دهلیز چپ هستند یا شکل دریچه‌ی میترال‌شان به‌طور مشکل‌زایی متفاوت است، از نظر تپش و ریتم ضربان قلب دچار ناراحتی‌هایی خواهند شد. این ناراحتی‌ها روی جریان و گردش خون به سمت قلب اثر می‌گذارد.
• عفونت دریچه‌ قلبی (اندوکاردیتیز: endocarditis): درون قلب شما لایه یا غشایی موسوم به اندوکارد (endocardium) وجود دارد که در صورت عفونی شدن آن به اندوکاردیتیس مبتلا خواهید شد. داشتن دریچه‌ی قلبی غیرعادی احتمال عفونت را بیشتر می‌کند و باعث تخریب و مشکلاتی در دریچه‌ی قلبی می‌شود. افرادی که شدیدا درمعرض خطر عفونت هستند، باید قبل از انجام جراحی‌های پزشکی و دندان‌پزشکی خاص، با تجویز پزشک برای کاهش خطر ابتلا به عفونت، آنتی بیوتیک‌ مصرف کنند.

جلوگیری از افتادگی دریچه میترال:

امکان جلوگیری از افتادگی دریچه میترال وجود ندارد. با این وجود، می‌توان با مصرف درست داروهای تجویزشده از میزان خطرات احتمالی بعد از بیماری کاست.

درمان افتادگی دریچه میترال قلب چگونه است؟

بیشتر افرادی که دچار افتادگی دریچه میترال هستند، به‌ویژه کسانی که علائم این مشکل را حس نمی‌کنند، نیازی به درمان ندارند. اگر شما دچار پس‌زنی خون به قلب هستید، ولی نشانه‌ای از آن در بدن‌ خود نمی‌بینید، احتمالا باید طبق توصیه‌ی پزشکان و بنابه میزان وخامت مشکل‌تان به‌طور منظم تحت‌نظر باشید. اما درصورتی‌ که میزان خون بازگشتی به سمت قلب بسیار زیاد باشد و نشانه‌هایی از این مشکل نیز در بدن‌تان دیده شود، باید بنابه وخامت اوضاع، تحت عمل جراحی قرار بگیرید یا دارو مصرف کنید.

داروها

اگر علائم و خطرات جانبی افتادگی دریچه میترال مانند درد در قفسه‌ی سینه، تپش قلب و… در شما وجود دارد، باید برای درمان از داروهای مخصوصی استفاده کنید. ممکن است که پزشک معالج شما داروهای زیر را برایتان تجویز کند:

مسدودکننده‌های بِتا

این داروها به تنظیم ضربان غیرعادی قلب کمک می‌کنند. آنها باعث می‌شوند تا قلب آرام‌تر و با فشار کم‌تری بزند. این موضوع باعث کاهش فشار خون می‌شود. مسدودکننده‌های بتا، رگ‌های خونی را سست می‌کنند و جریان خون در آنها را روان‌تر می‌سازند.

داروهای ادرارآور (مُدر)

پزشکان برای تخلیه‌ی مایعات از شُش‌ها، داروهای ادرارآور تجویز می‌کنند.

داروهای ضربان و ریتم قلب

داروهای کنترل آریتمی قلبی هم با طبیعی کردن سیگنال‌های الکتریکی در بافت قلب به کنترل ضربان آن کمک می‌کنند. از میان این داروها می‌توان به فلکاینید (flecainide) یا تامبوکور (Tambocor)، آمیودارون (amiodarone) یا کوردارون (Cordarone) یا پاسرون (Pacerone) و پروپافنون (propafenone) که با نام‌های دیگر ریتمول و ریتمول آر.اس (Rythmol ,Rythmol SR) شناخته می‌شوند، اشاره کرد.

آسپرین

اگر افتادگی دریچه میترال دارید و سابقه‌ی سکته‌ مغزی نیز داشته‌اید، احتمالا پزشک شما برای کاهش خطر انعقاد و لخته شدن خون، آسپرینتجویز می‌کند.

داروهای ضدانعقاد (رقیق‌کننده‌های خونی)

در صورت داشتن ضربان قلبی نامنظم (مثلا فیبریلاسیون دهلیزی) داروهایی مانند وارفارین (warfarin) یا همان کومادین (Coumadin)، هپارین (heparin)، دابیگاتران (dabigatran) یا همان پراداکسا (Pradaxa)، ریواروکسابان (rivaroxaban) یا همان زارلتو (Xarelto)، آپیکسابان (apixaban) یا همان الیکوییس (Eliquis) و اداکسابان (edoxaban) یا همان ساوایسا (Savaysa) از انعقاد خون جلوگیری می‌کنند. اگر سابقه‌ی فیبریلاسیون دهلیزی، نارسایی قلبی یا سکته‌ی مغزی داشته باشید، پزشک این داروها را برایتان تجویز خواهد کرد. احتمال دارد که داروهای نام‌برده، عوارض جانبی داشته باشند؛ بنابراین باید دقیقا مطابق با نسخه‌ی پزشک مصرف شوند.

جراحی

بیشتر افرادی که دچار افتادگی دریچه میترال هستند، نیازی به جراحی ندارند. اگر فردی دچار چندین پس‌زنی یا بازگشت خون به دهلیز باشد، چه علائم خاصی از این بیماری را نشان دهد و چه علائمی نداشته باشد، نیاز به جراحی خواهد داشت. بازگشت چندباره‌ی خون به دهلیز چپ مانع از پمپاژ مؤثر خون و نهایتا نارسایی قلبی می‌شود. چنانچه پس‌زنی و بازگشت رو به عقب خون برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، ممکن است قلب فرد برای جراحی ضعیف شود.

اگر پزشک به بیمار پیشنهاد جراحی بدهد، احتمالا جراحی به‌صورت ترمیم یا جایگزینی دریچه‌ی میترال خواهد بود. این جراحی‌ها با روش‌های کم‌تهاجم جراحی یا جراحی قلب باز انجام می‌شوند. در روش‌های کم‌تهاجمی جراحی، برش‌‌ها و خون‌ریزی‌های کم‌تری وجود دارد و سرعت بهبودی پس از عمل هم بیشتر است.

ترمیم دریچه

در این روش که بیشتر افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال آن را به روش‌های دیگر ترجیح می‌دهند، دریچه‌ی میترال ترمیم می‌شود و هدف آن محافظت از این دریچه است. دریچه‌ی میترال قلب از ۲ بافت مثلثی موسوم به لَت تشکیل شده است. لَت‌ها یا لنگه‌های دریچه میترال از طریق حلقه‌ای به نام آنولوس به ماهیچه‌ی قلب متصل می‌شوند. جراحان می‌توانند با ایجاد اصلاحاتی در دریچه، مانع از بازگشت رو به عقب خون به قلب شوند. اصلاح و ترمیم دریچه‌ی میترال نیز از طریق اتصال مجدد لت‌ها (با برداشتن بافت‌های اضافی آن برای بسته شدن کامل دریچه) صورت می‌گیرد. در برخی از موارد نیز باید آنالوس تنگ یا جابه‌جا شود. به این عمل آنولوپلاستی (annuloplasty) گفته می‌شود. پزشکی که انجام این جراحی را برعهده می‌گیرد باید ماهر و باتجربه باشد.

جایگزینی دریچه

اگر ترمیم دریچه ممکن نباشد، جراح اقدام به جایگزینی آن خواهد کرد. یعنی طی یک عمل جراحی، دریچه‌ای مصنوعی (پروتزی) جایگزین دریچه‌ی واقعی خواهد شد. دریچه‌های پروتزی به‌صورت مکانیکی یا به‌شکل بافت هستند. دریچه‌های مکانیکی عمری طولانی دارند. اگر از دریچه‌های مکانیکی استفاده می‌کنید، باید برای باقی عمرتان از داروهای ضدانعقادی مانند وارفارین استفاده کنید تا از لخته شدن خون در دریچه جلوگیری کنید. در صورت ایجاد لخته در دریچه‌ قلب و آزاد شدن این لخته‌ها، امکان رسیدن لخته‌ها به مغز و بروز سکته‌ مغزی وجود دارد.

دریچه‌های بافتی هم از بافت دریچه‌ی قلب حیواناتی مانند گاو یا خوک درست می‌شوند و به آنها بیوپروتز گفته می‌شود. شاید چنین بافت‌هایی به‌مرور زمان فرسوده شوند و نیاز به تعویض داشته باشند. مزیت این دریچه‌ها در این است که دیگر به مصرف مادام‌العمر قرص ضدانعقاد نیازی نیست.

تجویز آنتی بیوتیک‌ها

سابقا پزشکان به برخی از افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال توصیه می‌کردند تا قبل از برخی از عمل‌های پزشکی و دندانپزشکی برای جلوگیری از عفونت دریچه‌ قلبی، آنتی بیوتیک مصرف کنند. اما دیگر چنین چیزی به بیماران توصیه نمی‌شود. به‌گزارش انجمن قلبی آمریکا، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در بیشتر بیماران دچار افتادگی دریچه میترال و مبتلا به پس‌زنی خون به قلب، لازم نیست. با این وجود، اگر پزشکان در گذشته چنین تجویزی برای شما کرده‌اند، درباره‌ی ادامه‌ی مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها با آنها مشورت کنید.

درمان‌های محتمل آینده

محققان در حال مطالعه درمورد تکنیک‌هایی هستند که می‌توان از طریق آنها با استفاده از یک لوله (کاتتر) و قرار دادن آن در رگ خونی ران و هدایت لوله به سمت قلب کار ترمیم یا جایگزینی دریچه‌ی میترال را انجام داد.

سبک زندگی و درمان های خانگی

بیشتر افرادی که به افتادگی دریچه میترال دچارند، هیچ نشانه‌ی خاصی احساس نمی‌کنند و زندگی طبیعی را پشت سر می‌گذارند. بنابراین، پزشکان معمولا هیچ‌گونه محدودیتی در سبک زندگی، رژیم غذایی یا تمرینات ورزشی فرد اعمال نمی‌کنند. با این وجود، درباره‌ی سبک زندگی و تغییرات احتمالی از پزشک خود مشورت بگیرید. شاید لازم باشد که در انجام برخی تمرینات ورزشی مراعات‌ کنید. کسانی که از افتادگی شدید دریچه میترال رنج می‌برند نباید برخی از حرکات ورزشی را انجام دهند. احتمالا این افراد برای کنترل وضعیت و تحت نظر بودن، به مراجعه‌ی منظم به پزشک نیاز پیدا خواهند کرد.

منبع: چطور